Controle is het denken om de toekomstige gebeurtenissen te kunnen beïnvloeden in jouw voordeel. Waarbij 'jouw' voordeel hetgeen is dat binnen het plaatje past dat je hebt gecreëerd. Een plaatje dat op zichzelf weer een afspiegeling is van je condities, overtuigingen, denkbeelden en gedachten. En van wat er in je leeft, zoals emoties en óok de drang controle te houden(!). Controle houden om controle niet te verliezen? Vicieuze cirkel? Laten we hierop inzoomen.
Gesprekken over controle
Zo had ik laatst een aantal gesprekken met mensen waarin ook het onderwerp controle voorbij kwam. Een mooie gelegenheid om 'controle' te onderzoeken dus. Het ging over o.a. over woede richting de overheid, vanwege het gevoerde beleid. Deze persoon was het daarmee niet eens. Het moest anders, het kón anders. Maar is dat ook zo? Als we uit gaan van dat iedere gebeurtenis een logisch gevolg is van alle eerdere gebeurtenissen, dan is een gebeurtenis een perfect kloppend vervolg en had niet anders kunnen zijn. Anders was het wel anders geweest natuurlijk ;) Wat ik bedoel met dat iedere gebeurtenis een logisch gevolg is van alle eerdere gebeurtenissen, is dat er voorafgaand aan een gebeurtenis een hele serie gebeurtenissen, of invloeden, heeft plaats gevonden die leiden tot die ene gebeurtenis. Een hele situatie waarvan wij het gros van alle invloeden niet kunnen zien, maar slechts éen of een enkele. Maar we denken dat we de gehele situatie in het slotje hebben. Dat we precies weten waarom dit is gebeurd. Laten we het simpel houden. Denk bijvoorbeeld aan de schrijver van dit blog. Deze werd deze ochtend wakker, stond onder de douche en had ineens wat gedachten over 'controle' en hier dan een blog over te schrijven. Ik, de schrijver, zou kunnen zeggen: 'ik heb wat nagedacht over controle. Daar kan ik wel een blog over schrijven.' Daarmee doe ik mijzelf veel eer aan door te zeggen dat ik hier actief over heb nagedacht en met briljante ideeën kwam. Feitelijk is het meer dat dit onderwerp al een tijdje rond hing, ik met een aantal mensen hierover heb gesproken, er een focus en onderscheidend vermogen hierop lag, ik mijzelf had beloofd een blog te gaan schrijven, ik wel aardig had geslapen met daardoor 'misschien' wat meer ruimte voor creativiteit en de tijd om in de pen te klimmen. De mensen met wie ik had gesproken hadden misschien ook wel een goede nacht gehad, of iets anders, waardoor het onderwerp controle besproken kon worden. Zelf had ik er niet voor gekozen het daarover te hebben en specifiek daarvoor bij die mensen langs te gaan, maar was het meer een toevalligheid dat ik er langs ging. Wat weer kwam doordat ik zin had er even tussenuit te gaan. En die zin er even tussenuit te gaan is weer ontstaan doordat... etc, etc, etc.
Je leest het al. Vele aanleidingen die hebben geleid tot het schrijven van dit blog. En dat is dan slechts een selectie van die ik zelf kan zien, van ontelbaar meerdere gebeurtenissen die hebben geleid tot deze gebeurtenis, dit moment.
Een aaneenschakeling van gebeurtenissen
Een gebeurtenis is dus het gevolg van een complexe aaneenschakeling van gebeurtenissen. Inmiddels kunnen we zien en concluderen dat onze eigen invloed daarop minimaal is. Deze lijn kunnen we ook doortrekken naar de toekomst. Onze invloed op toekomstige gebeurtenissen is beperkt; er zijn zoveel andere invloeden die hier al een rol in hebben gespeeld of hebben. In die zin hebben we geen absolute controle.
Nu zou je kunnen denken dat je een gebeurtenis dan toch wel een beetje naar je hand kunt zetten. Wellicht klopt dat. Maar er is geen controle over de uitkomst. Het perfecte sollicitatiegesprek voeren, levert nog geen baan op. Immers, de HR-manager of wie er over gaat, heeft er meer over te zeggen. En wie weet waardoor die weer beïnvloed is.
Dat wat er gebeurd, is in die zin perfect. Dat wie jij bent, wat jij bent, waar jij bent of doet is perfect.
Controle houden is denken dat je de situatie naar eigen hand kunt beïnvloeden. Denken dat je eigenhandig situaties kunt creëren. Een maakbare toekomst. Je leven vooruit plannen, met een gezin stichten, je carrière, vrienden, etc. En als het al ietsjes afwijkt van jouw plan, en met zoveel invloeden is dat al heel snel(!), ben je geneigd de touwtjes nog meer in eigen handen te nemen. Je mag de controle niet verliezen. Anders krijg je natuurlijk nooit jouw ideale leventje! Niet die carrière als profvoetballer of chirurg. Niet een vrijstaand huis, maar een rijtjes woning met leuke buren en alles. Zit je opgescheept met een hond, omdat je partner echt geen poes wilde hebben.
Wat we doen als we inzien dat het niet geheel volgens ons plan loopt, is om harder te werken. Meer krampachtig controle uitoefenen om het plaatje alsnog in vervulling te laten gaan. En als we dat dan niet helemaal onder controle hebben, dan nog meer doen!
Leven met controle
Hoe kunnen we leven met controle?
Controle is een zéér beperkt of niet werkend mechanisme te handelen om een gewenste toekomstige gebeurtenis, of resultaat, te verkrijgen. Als we inzien dat controle beperkt is en weten dat onze handelingen slechts soms tot een resultaat leiden die overeenkomt (nooit precies ;) ) met het geschetste plaatje dat je had, maar nog vaker niet, weten we dat het niet zo handig is om vast te houden aan én controle houden én het vasthouden aan jouw plaatje. Een plaatje dat op zichzelf ook weer een samenraapsel is van ideeën, gebeurtenissen, invloeden, cultuur, etc, etc.
Wat wel kan is het zien waar een en ander toe leidt. Nieuwsgierig zijn naar de gebeurtenissen die volgen op eerdere gebeurtenissen. Nieuwsgierig zijn naar je eigen handelen in die nieuwe gebeurtenissen of situaties. Het omarmen van deze en het ermee zijn. Wat niet hoeft te betekenen dat je het bijvoorbeeld overal mee eens moet zijn, soms moet er geacteerd worden naar de situatie. Maar je weet in ieder geval dat het niet anders had kunnen zijn. Dat ook de opvolgende actie, als je het niet eens bent met een gebeurtenis of situatie, niet anders kan zijn!
Dat wat er gebeurd, is in die zin perfect. Dat wie jij bent, wat jij bent, waar jij bent of doet is perfect.
--bart